vrijdag 21 december 2012

Fijne feestdagen! Buone feste!

 
 
Bedankt voor de prettige samenwerking in 2012. Ik wens jullie allemaal heel fijne feestdagen en een succesvol 2013!

Vi ringrazio per la piacevole collaborazione nel 2012. Buon Natale e i miei migliori auguri per un 2013 pieno di successi!
 

dinsdag 18 december 2012

Italiaanse culinaire kersttradities

      
Italianen zijn fijnproevers en houden van tradities, vooral voor belangrijke gelegenheden als Kerstmis. Vroeger bestond, met name in Noord-Italië, het kerstavonddiner nagenoeg niet; men vastte de hele dag en nam pas op de ochtend van 25 december een kopje bouillon. De echte kerstlunch begon dan rond vijf uur ’s middags en duurde vaak tot diep in de nacht. In het Zuiden, daarentegen, werd op kerstavond een rijker en smakelijker diner verorberd: eerst een minestrone met groenten en peulvruchten, en vervolgens vis, vaak paling. Nog steeds wordt op kerstavond in Italië vooral vis gegeten.
 
De typische kerstgerechten- en tradities verschilden (en verschillen) natuurlijk per regio. In de Abruzzen, bijvoorbeeld, werd het als een goed voorteken beschouwd om negen verschillende spijzen te eten, ter herinnering aan de zwangerschap van de Heilige Maagd. Rond Pavia dacht men dat het ongeluk bracht om appels te eten, het symbool van de oorspronkelijke zonde. Op het Toscaanse platteland namen de (huis)dieren ook deel aan het kerstdiner, en dat gebeurt nog steeds in sommige dorpen: een oud volksgeloof vertelt immers dat dieren die nacht kunnen praten met God, en hem wellicht kunnen vertellen over het gedrag van hun baasjes. In Modena en omgeving bleef de tafel de hele nacht feestelijk gedekt, zodat de geesten van de overledenen zich om de tafel konden verzamelen. In Mantova wordt het brood van de kerstmaaltijd als een relikwie bewaard, omdat het niet zou beschimmelen. Laurierblaadjes die in Ligurië worden geplukt op kerstochtend blijven maandenlang groen en vers.
 
Eerste kerstdag staat bijna overal in Italië in het teken van vlees, en dan met name cappone, kapoen, en de bouillon die daarvan wordt getrokken, waar de Genovesi natalini (gladde, puntige pasta, zo’n 20 cm lang) aan toevoegen, terwijl in Emilia-Romagna anolini (gevulde pasta) worden gebruikt. Kapoen wordt traditioneel gekookt en geserveerd met mostarda, gekonfijte vruchten in een soort vinaigrette. Degene die tijdens het eten het touwtje vindt waarmee de gevulde kapoen vastgebonden is, krijgt veel geluk in het nieuwe jaar. In veel regio’s eet men kalkoen, die geroosterd wordt en op verschillende manieren gevuld kan worden. In Lazio kiest men vaak voor porchetta, speenvarken. Verder: allerlei soorten groente; fruit, zowel vers als gedroogd; kazen en vooral veel zoetigheden. Zoetigheden op basis van meel, die verwant zijn aan brood: niet voor niets betekent het Hebreeuwse Bethlehem “huis van het brood”, de geboorteplek van Jezus die van het brood zijn belangrijkste symbool maakte. Om die reden vind je pandolce in Genua, pangiallo in Ferrara, panvisco in Bari, panforte in Siena, panettone in Milaan, pancertosino in Bologna en pandoro in Verona.
 
En met meel worden nog vele andere heerlijkheden gemaakt, zoals de pittule, een soort beignets, in de Salento die op verschillende manieren gevuld kunnen worden: met vis (sardines), met olijven of alla pizzaiola, met bloemkool of met garnalen. In Puglia geniet men ook van de taralli ‘nnasparati, ringvormige koekjes bedekt met glazuur.
 
Met Kerstmis gooit niemand iets weg. In Modena en Mantova wordt geloofd dat de restjes van het kerstavonddiner over bijzondere eigenschappen beschikken: met boter en olie kunnen snij- en schaafwonden worden behandeld, wijn geneest de wonden op de ruggen van lastdieren en de overgebleven wijn wordt bij de wijnranken gegooid, omdat een dergelijke ‘doop’ voor extra veel druiven zal zorgen. Kuikentjes krijgen broodkruimels zodat ze sterk en gezond worden, en beschermd zijn tegen hongerige roofdieren. Kaarsenwas geneest verstuikingen en kneuzingen. Azijn wordt gebruikt om anjers te besprenkelen, zodat ze bontgekleurde bloemblaadjes krijgen. Als de pitten van appels en peren met Kerstmis worden geplant, zullen ze vast en zeker wortel schieten.
 
Se non è vero, è ben trovato. Italië zit vol verhalen en de Italianen houden van tradities. Buon Natale!

donderdag 13 december 2012

De zichtbaarheid van de (literair) vertaler


Morgen en overmorgen worden de Literaire Vertaaldagen voor de veertiende keer gehouden. Het thema van dit jaar is ‘Schaduw of schijnwerper - de zichtbaarheid van de vertaler’. Een zeer actueel thema, want het Nederlands Letterenfonds en de Nederlandse Vereniging van Letterkundigen proberen middels verschillende initiatieven de literair vertaler meer zichtbaarheid te geven. Niet geheel onbelangrijk, want de vertaler is over het algemeen onopvallend, onbekend en wellicht ook onbemind.

Hoe erg is dat nu eigenlijk? Moet een vertaler wel in de schijnwerpers staan? Moet de naam van de vertaler op het omslag van het werk verschijnen? Zijn veel literair vertalers niet gewoon hardwerkende taalkunstenaars die eenzaam op een zolderkamertje spelen met woorden om ervoor te zorgen dat de mooiste buitenlandse literatuur ook het Nederlandse publiek bereikt? Ik weet het niet. Wel weet ik dat vertalers vaak niet de waardering krijgen die ze verdienen, en dan doel ik niet alleen op de financiële beloning voor hun werk. Hoe vaak wordt de naam van de vertaler achterwege gelaten bij een recensie van een roman? Die moet het doen met vage opmerkingen over een prettig leesbare, vloeiende of poëtische stijl, die toch vooral ook aan de vertaler te danken is, zo zie ik het althans.

Persoonlijk heb ik niets te klagen. Ik werk voor een fijne uitgeverij, die mij en mijn covertaalster prachtige titels laat vertalen en netjes volgens de zwaarbevochten modelcontracten werkt. We krijgen waardering en soms mooie complimenten voor ons werk. Natuurlijk spelen ook uitgeverijen een rol in het verbeteren van de zichtbaarheid van de vertaler, maar kunnen wij daar in deze moderne tijd van internet en social media zelf niet ook heel veel in betekenen? Ik heb een website om mensen te informeren over mijn werkzaamheden, en dit blog om af en toe wat meer te kunnen vertellen over de dingen waarmee ik bezig ben. Ik gebruik het zakelijke netwerk LinkedIn en ben actief op Facebook, waar je heel eenvoudig een professionele pagina kunt aanmaken om zo werkgerelateerde informatie te delen en gratis reclame te maken. Ik gebruik Twitter, een uitermate toegankelijk en laagdrempelig medium, om contact te houden met collega-vertalers en (potentiële) opdrachtgevers. Ik bezoek symposia, workshops en andere bijeenkomsten. Volgens mij is het nog nooit zo gemakkelijk geweest om jezelf als vertaler een beetje in de schijnwerpers te zetten!

Volg mij ook op Twitter en Facebook!