Interculturele
communicatie betekent eigenlijk niets anders dan de communicatie tussen twee
culturen. Het is echter niet zo eenvoudig als het lijkt, en het is dan ook niet
zo verwonderlijk dat de studie van interculturele problemen de laatste jaren
zoveel aandacht krijgt. Ik ben italianiste, gespecialiseerd in de
interculturele communicatie tussen Italië en Nederland en bovendien italofiel.
En toch blijven culturele verschillen mij verbazen.
Stereotiepen kunnen
je veel leren over een andere cultuur, zolang je er maar voorzichtig mee omgaat. Door alle
Italianen te omschrijven als spaghetti-etende, langharige vrouwenversierders,
belastingontduikende maffiosi met een sterke voorkeur voor voetbal en mode, of
rumoerige, zwaar gesticulerende mammoni die tot lang na hun dertigste
thuis blijven wonen raak je misschien een aantal zeer belangrijke kenmerken van
de Italiaanse maatschappij. Maar er is méér… en niet alle Italianen voldoen aan
deze eigenschappen.
Mijn inmiddels
jarenlange ervaring met Italië en de Italianen heeft er helaas niet toe geleid
dat ik ze door en door ken, of begrijp, of altijd precies weet hoe ik met ze om moet gaan. Al
jaren probeer ik door te dringen tot de binnenste lagen van de culturele ui die
Italië heet. De buitenste laag, de symbolen, ken ik inmiddels wel. De
Tricolore
is, hoe weinigzeggend ook, het symbool van een land dat misschien alleen een geografische
eenheid is. Het Italiaans een taal die eigenlijk alleen in grammaticaboeken
bestaat. Ook de
gesti, gebaren, zijn regionaal gebonden en daardoor niet
betekenisvast. De volgende laag van de ui, de helden, moeten mijns inziens
vooral gezocht worden in beroemde
calciatori, en historische figuren
zoals Garibaldi, naar wie in elke stad wel een plein of straat vernoemd is. Ook
de rituelen zijn mij inmiddels bekend: men begroet elkaar met twee zoenen, ook
mannen onder elkaar, en met
Capodanno eet men, gehuld in rood ondergoed,
zampone, gevulde varkenspoot, met linzen.
De diepste laag is tevens de lastigste: de waarden. Ik onderzoek, test,
probeer, denk, zoek. Soms succesvol, soms niet. Cultuur is gecompliceerd, en juist
daardoor zo oneindig interessant…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten